Ciauscamìnti (3)

Questo è un Post sul tema dell’Antica Lingua, cioè del CIMBRO, dove si possano lasciare testimonianze, commenti, domande, chiarimenti, parole, racconti, poesie, ecc., con particolare riferimento ai suoi retaggi nell’Alta Valle dell'Astico, ma non esclusivamente.

Il video che presentiamo al link seguente, è una testimonianza di Cimbro dei 7 Comuni (C7C) letta da Costantina Zotti (1904-1980), di Mezzaselva (Toballe), una delle poche "memorie storiche viventi" di questo idioma in epoca recente. In calce è reso il testo scritto, per chi voglia cimentarsi nel confronto. 

Gianni Spagnolo

13/6/2018

https://www.youtube.com/watch?v=9lB9qU8l-DE

Dar main lant Tobàlle voar me èersten un gròozen khriighe, gamàchet von taützen un bèllaschen, ist gabeest viil èrm. De laüte saint galeebet bia se habent gamöghet. De manne saint gant khoolan in de taütze èerda pa langaze un gakhèart pa hèrbaste met-ten sain fagötten, ba-in habant-sa gahàt z gaplèttarach zo rüstan-sich: an paar jakétten, paar prüüche, und habent gahàt anka an gabànt vor in suntakh, vor benne se saint gant in-z lant. Antì-an mann hat galìmmet naach sain baip òch zo machan èzzan, bèschan und haltan-se saubar, salpan de schuughe memme smèere òdar memme sbèertle, dii ba-se habent gatràghet in d èrbot. Memme zimbro habant-sa-sich gamàcht bosteenan une fadìghe, und saint gabeest gaséghet ghèrne. In de manade, ba-de saint gabeest dehiin, in-z lant hat-sich gasècht baibar und alte manne un khindar. Azàbazen vraan in haüsarn habant-sa gaspiilt de khügallen, gamàchet abe von püüblen memme hèmmarle met-ten zennen, un denne gaslìart, zòa-se khèmman pummalot. Ambrùmme se saint bagalot, gheent-sa nèt pa loche. Un denne de diarn un püüblen habent gasprìngat-en zùa. Diise saint gabeest de spill von lora. Andarst ke hèmmest, in de jaardar da, habant-sa gaèrbatet alle in d èkhare, gaseent bòotze, ghèersten, linsen, èrbasen, fasööl, in de gaarten rajìkken, salàtten, skarlògnen, schavéllen. De pataaten habent ghèt viil zo tüünan: èarst inpraachan d èerda, tarazzaaran in zbeen met-tar schavéarn, legan auz mist, seenan-se, un benne se saint gabeest gabüürtet, jèttan-se met-tar spitzaben; darnaach zegan taaghe rajaaran-se met-tar zappen und pa hèrbaste hooban-se auz. De khindar habent gahölfet lèsan-se au und galéghet inn in de sekhe, un denne gatràghet hòam au in de aksel. De gròozen saint khènt ghèzt von laüten un de khlòonen gasiidet vor de sbainlen, gamìschet met an mintzikh meel un grüschen und saltz. Vor an paar manade habant-sa ghèzt lautar in in tròkh, und pa lest amme fizz. In viar, vüf manade se saint gastànt bool, saint-sa khèmmet naünzkh und hundart kilen òch. Benne saint gakhèart de manne von dar èrbot òdar mintzikh darnaach, habant-sa-se gatöötet, galéghet inn in de multra un gajùkhet au gasiidanz bazzar zo raspan-se abe schöön, gahénghet au, gahàkhet òffen zo lèmman auz de büürste, de lèbara, z hèertze und allez dèz, baz ist gabeest inn. Benne is gabeest gatrükhent, habant-sa-z gahàkhet au. Z pézzorste vlòasch is khèmmet ganützet vor de salaaden, un me andarz de mosétte, de bortandèllen un anka de plütpaslen. Diise lesten khèmment gamàchet memme pluute un an mintzikh vòozez me pauche. Gahàkhet au de pòondar un gapìntet òan vor òan, und asò de ripplen, habant-se gahénghet au in de steebar und untarn in travadüarn zo trükhanan, met an mintzikh bèrme und rooche, ba ist khènt auz me khèmminghe, ambrùmme lora in alle de haüsar is-ta gabeest dar hèart met-tar heelen un gahànghet au an khezzel òdar haabo zo machan èzzan. Da is-ta gabeest de schaufala zo lèmman auz de èscha un de glüüte, de magneeka, an plaasar zo züntan au un dorlèntigan z vaür. Khlòaz gasbàindarach ist khèmmet ghèzzt voar von allame. De bortandèllen un de plütpaslen habant-sa-se gasiidet inn in de sauren kapützen. Lora de fameejen habant-se galéghet dehiin sèlbort, gahàkhet, finaart sobìa de lasègnen, un in anan gròozen mastèll hültzarnen, an zikkel at-te bòtta, mit an hantfala saltz an mann òdar an baip habant-se gazòkkelt iidar met-ten zòkkeln in de vüüze.